ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΕΣ

Έρχονται κάποιες στιγμές στη ζωή μας που μπλοκάρουμε ψυχολογικά/ συναισθηματικά και δε μπορούμε να "συνεχίσουμε", είτε από την κούραση, είτε από κάποια στεναχώρια, είτε επειδή μας έχει καταβάλλει το άγχος και το στρες.. Ειδικά στη σημερινή εποχή και στη ζωή στην πόλη, με τους γρήγορους ρυθμούς και την πίεση που μας ασκείται από την εργασία μας, την οικογένεια, τις υποχρεώσεις, την κοινωνία ή και από τον ίδιο μας τον εαυτό.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια έχει γίνει "μόδα" ένας πιο υγιεινός τρόπος ζωής, υγιεινή διατροφή (πολλές φορές σε ακραίο σημείο), άσκηση και γυμναστική, εναλλακτικές θεραπείες, τεχνικές και τρόποι άσκησης, γιόγκα, πιλάτες κ.λ.π. Όλα αυτά προτείνονται συχνά και ως τρόποι αντιμετώπισης του άγχους, αφού η ζωή και η κοινωνία μας το έχει κάνει αναπόσπαστο μέρος της πλέον και αιτία που συμβάλλει στην ανάπτυξη πολλών άλλων προβλημάτων όπως η κατάθλιψη και άλλες ψυχικές διαταραχές, η παχυσαρκία, προβλήματα υγείας όπως καρδιαγγειακά προβλήματα, διαβήτης, καρκίνος κ.α., σεξουαλικά προβλήματα, προβλήματα σχέσεων κ.λ.π. 

Πού οφείλεται όμως το στρες; 

• Σε κάποιες αλλαγές στη ζωή μας- όχι απαραίτητα αρνητικές (π.χ. μία μετακόμιση, μία νέα δουλεία, ένα νέο μέλος στην οικογένεια). Πάντα κάτι καινούριο μπορεί να μας αποδιοργανώσει, να μας βγάλει από την "ηρεμία" μας και να μας φέρει αντιμέτωπους με νέες ευθύνες.
• Στο χαρακτήρα μας. Μήπως είστε άνθρωποι αρκετά ευαίσθητοι που παίρνετε όλα τα πράγματα αρκετά "βαριά"; Μήπως είστε αρκετά εσωστρεφείς και δυσκολεύεστε να εκφράσετε τα συναισθήματά σας; Μήπως έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση; Μήπως είστε πολύ ανοργάνωτοι, μονίμως αργοπορημένοι, σπάταλοι, αναβλητικοί και ακατάστατοι; Τότε ίσως δυσκολεύεστε περισσότερο να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τις στρεσογόνες καταστάσεις και να αγχώνεστε πιο εύκολα και περισσότερο από άλλους ανθρώπους.
• Στα βιώματά μας. Αν έχουμε βιώσει στο παρελθόν έντονες στρεσογόνες καταστάσεις, μεγάλες δυσκολίες, εμπόδια και στεναχώριες είναι πολύ πιθανόν όλα αυτά να μας έχουν κάνει πιο ευάλωτους στο στρες και το άγχος.
• Στους γονείς μας και το οικογενειακό μας περιβάλλον. Αν κάποιος από τους γονείς μας (ή και οι δύο)  είναι ιδιαίτερα αγχώδης, είναι πολύ πιθανόν να έχει επηρεάσει και εμάς είτε λόγω κληρονομικότητας, είτε λόγω των βιωμάτων μας μαζί τους και του τρόπου που μεγαλώσαμε.
• Στην τωρινή μας κατάσταση. Μπορεί το άγχος και το στρες μας να επηρεάζεται και από καταστάσεις που βιώνουμε όπως είναι η ανεργία, η έλλειψη χρημάτων, τα χρέη, προβλήματα υγείας κ.α.
•  Στον τόπο, τον χώρο και το κλίμα που ζούμε. Αν ζούμε σε μεγάλες πόλεις, μακριά από τη φύση, σε συνθήκες ρύπανσης, θορύβου και πολυκοσμίας, αν το σπίτι ή και ο χώρος εργασίας μας είναι παλιός και παραμελημένος, σκοτεινός, με προβλήματα και κακή διακόσμηση (ή που δε μας αρέσει) ή αν το κλίμα δεν βοηθάει (μειωμένη ηλιοφάνεια, υγρασία, βροχή, κρύο).

Οι τύποι του στρες:

• Οξύ στρες. Είναι αποτέλεσμα κάποιας αλλαγής στη ζωή μας. Π.χ. ένας χωρισμός, μία απόλυση ή μία ασθένεια.
• Επεισοδιακό στρες. Είναι συνέπεια αλλεπάλληλων οξέων στρες όταν η μία αλλαγή ακολουθεί την άλλη.
• Χρόνιο στρες. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την αλλαγή, πρόκειται για μία μόνιμη, διαρκή, αδιάκοπη πίεση στο σώμα την ψυχή και το πνεύμα μας.

Πώς εκδηλώνεται το στρες;

• Έκπτωση στις πνευματικές ικανότητες και δεξιότητες. Στις στιγμές που μας κυριεύει το στρες δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε, να σκεφτούμε καθαρά, να θυμηθούμε πράγματα, να εργαστούμε όπως παλιά (μειωμένη παραγωγικότητα) και να πάρουμε αποφάσεις.
• Στα συναισθήματά μας. Θυμός και συχνός εκνευρισμός, ανεξέλεγκτη ανησυχία, φόβοι και φοβίες, κρίσεις πανικού, συναισθήματα θλίψης, απελπισίας και στεναχώριας, έλλειψη ευχαρίστησης, ικανοποίησης και ηρεμίας, δυσκολία χαλάρωσης είναι μερικές από τις συναισθηματικές εκδηλώσεις του στρες.
• Στις σχέσεις μας. Μειωμένη ανοχή, παρεξηγήσεις, μεγαλύτερη ευαισθησία, ευερεθιστότητα  και περισσότερος εκνευρισμός σημαίνει συχνούς τσακωμούς και προβλήματα στις σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω μας.
• Σωματικά. Απώλεια όρεξης ή αλλαγή διατροφικών συνηθειών, αίσθημα κόπωσης, προβλήματα με το στομάχι ή το έντερο, πονοκέφαλος και ημικρανίες, ταχυκαρδία, αύξηση αρτηριακής πίεσης, αίσθημα σφιξίματος στο στήθος, μουδιάσματα, αϋπνίες, δύσπνοια χωρίς προφανή λόγο κ.α. Φυσικά πριν αποδώσουμε αυτά τα συμπτώματα στο άγχος θα πρέπει να έχουμε πριν αποκλείσει άλλες οργανικές αιτίες. Σε πιο προχωρημένο στάδιο το στρες αποτελεί παράγοντα κινδύνου και σχετίζεται με σοβαρές διαταραχές και ασθένειες, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, νόσοι που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα κ.α.

Πώς το αντιμετωπίζουμε;

Το κλειδί στην αντιμετώπιση του στρες είναι η Αλλαγή

• Αλλαγή της ζωής μας. Τι είναι αυτό που μας προκαλεί το άγχος και το στρες; Είναι η δουλειά μας; Ο τόπος διαμονής μας; Κάποιες συγκεκριμένες καταστάσεις ή πρόσωπα στη ζωή μας; Μπορούμε να αλλάξουμε κάτι από αυτά; Κι αν ναι πώς; Ποιοι είναι οι τρόποι; Δε μπορούμε να παραπονιόμαστε ότι κάτι στη ζωή μας δεν μας αρέσει ή μας κάνει να νιώθουμε άσχημα και να μην προσπαθούμε να το αλλάξουμε ή να το διαμορφώσουμε.
• Αλλαγή του εαυτού μας. Και για να μην παρεξηγηθώ, αλλάζουμε κάποιες προβληματικές πλευρές του εαυτού μας, όπως κάποιες λανθασμένες νοοτροπίες και συμπεριφορές, κάποιες ιδέες που δε μας βοηθάνε και δουλεύουμε γενικά για την αυτοβελτίωσή μας. Βασική προϋπόθεση για αυτό είναι η αυτογνωσία, το να έχουμε μία σωστή εικόνα του εαυτού μας και των συναισθημάτων μας, τι τα προκαλεί, της συμπεριφοράς και των αντιδράσεών μας.  Προσπαθούμε να ελέγξουμε και να διαχειριστούμε κάποια άσχημα και δύσκολα συναισθήματα όπως ο θυμός, το μίσος, η θλίψη, η ανησυχία, οι φόβοι. Δουλεύουμε για τη βελτίωση του εαυτού μας και για την προσωπική μας ανάπτυξη με διάφορους τρόπους: ψυχοθεραπεία, διαλογισμός, διάβασμα και επιμόρφωση, ταξίδια, δημιουργικές δραστηριότητες, καινούρια χόμπι κ.α.
• Φροντίδα της υγείας και του σώματός μας. Να πούμε βέβαια τα αυτονόητα, δηλαδή ότι κάνουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα εξετάσεις, προλαμβάνουμε και αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα υγείας, τρεφόμαστε υγιεινά, πίνουμε περισσότερο νερό,ασκούμαστε όσο και όπως μπορούμε και μας αρέσει, δεν κάνουμε καταχρήσεις (π.χ. κάπνισμα, καφέδες, ζάχαρη, αλκοόλ, ναρκωτικά, φάρμακα). Επίσης μπορούμε να προσφέρουμε στο σώμα μας κατά καιρούς κάποια απολαυστικά "δωράκια" που μας ανανεώνουν, όπως ένα ωραίο αρωματικό- χαλαρωτικό αφρόλουτρο, ένα καλό μασάζ, ένα καινούριο κούρεμα- χτένισμα, καινούρια ρούχα- παπούτσια- αξεσουάρ, ένα ωραίο γεύμα κ.α. 
• Αλλαγή του περιβάλλοντός μας. Εντοπίζουμε αν κάτι στο περιβάλλον μας μας προκαλεί δυσφορία και στρες και προσπαθούμε (αν γίνεται βέβαια) να το αλλάξουμε. Κι όταν λέμε περιβάλλον εννοούμε τόσο το σπίτι μας, το περιβάλλον που εργαζόμαστε και που κινούμαστε γενικά, όπως και κάποια "τοξικά" πρόσωπα στο περιβάλλον μας τα οποία μπορεί να μας προκαλούν δυσφορία και στρες. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, προσπαθούμε να διαχειριστούμε με διαφορετικό, πιο αποτελεσματικό τρόπο τη σχέση μας με αυτό το περιβάλλον.
• Αλλαγή των συνηθειών μας. Μήπως αντί να κάθεστε στον καναπέ και να βλέπετε τηλεόραση θα ήταν καλύτερα για την σωματική και ψυχική σας υγεία να πάτε για τρέξιμο ή να ξεκινήσετε μαθήματα φωτογραφίας; Μήπως αντί για σουβλάκια και μπύρες θα μπορούσατε να φάτε κάτι πιο υγιεινό απόψε; Μήπως αυτή την Κυριακή αντί να πατε για ένα καφέ στο κέντρο της πόλης θα μπορουσατε να πατε για ένα περίπατο ή πικ νικ στο βουνό, στο πάρκο ή στην παραλία; Μήπως αντί να καπνισετε και να "σερφάρετε" στο ίντερνετ και τα social media να περασετε το απόγευμά σας με λίγη χαλαρωτική μουσική και τη συντροφιά ενός καλού βιβλίου; Δίνω μόνο λίγα παραδείγματα πώς κάποιες συνήθειές μας μπορούν να αντικατασταθούν με άλλες που θα ωφελούσαν περισσότερο στη διαχείριση του στρες.
• Εφαρμογή διαφόρων "τεχνικών". Κρατήστε ημερολόγιο του στρες γράφοντας ότι νομίζετε πως το ενεργοποιεί, πώς εκδηλώνεται και πώς το διαχειρίζεστε ή ένα ημερολόγιο των συναισθημάτων σας και των σκέψεών σας. Εφαρμόστε την τεχνική του χαμόγελου, χαμογελάστε ακόμα κι αν δεν είστε χαρούμενος αφού ένα χαμόγελο σχηματίζεται από τους μύες των ματιών και του στόματος σας, οι οποίοι μειώνουν το στρες του σώματος. Κάντε αρωματοθεραπεία: συγκεκριμένες μυρωδιές όπως η λεβάντα, μπορούν να λειτουργήσουν καταπραϋντικά. Συγκεντρωθείτε στην αναπνοή σας και προσπαθήστε να την χαλαρώσετε και το ίδιο κάντε και με τους μύες σας.
• Βοήθεια από τους ανθρώπους μας. Οι δικοί μας άνθρωποι, οι άνθρωποι που αγαπάμε και μας αγαπάνε είναι αυτοί από τους οποίους μπορούμε να ζητήσουμε να μας ακούσουν, να μας στηρίξουν, να μας βοηθήσουν και να μας συμβουλέψουν. Αρκεί να τους αφήσουμε. 
• Παρακολούθηση από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Σε περίπτωση που νιώθετε ότι δε μπορείτε να διαχειριστείτε αυτό το πρόβλημα μπορείτε επίσης να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας που θα μπορούσε να σας βοηθήσει με διάφορους τρόπους όπως ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική, τεχνικές χαλάρωσης ή και φαρμακοθεραπεία αν χρειάζεται. 
• Καλή σεξουαλική ζωή. Η σεξουαλική μας ζωή αποτελεί δείκτη σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας. Tο σεξ αποτελεί ένα από τα καλύτερα αγχολυτικά. Κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής απελευθερώνονται ενδορφίνες και ωκυτοκίνη, οι οποίες ενεργοποιούν το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου, δημιουργώντας παράλληλα αισθήματα οικειότητας και χαλάρωσης. Οι ενδορφίνες που απελευθερώνονται στον εγκέφαλο βοηθούν και στη χαλάρωση των τεντωμένων μυών.
• Κάντε γενικά πράγματα που σας ευχαριστούν! Τι σας ευχαριστεί; Να ακούτε την αγαπημένη σας μουσική; Να βλέπετε ταινίες; Να χορεύετε; Να κουβεντιάζετε με τους φίλους σας; Να πηγαίνετε βόλτες με το σκύλο σας; Να παίζετε με τα παιδιά σας; Να πηγαίνετε εκδρομές και να βλέπετε καινούρια μέρη και πολιτισμούς; Να τρέχετε στη φύση; Κάντε όλα αυτά που σας ευχαριστούν σε κάθε ευκαιρία, όσο περισσότερο μπορείτε και σίγουρα θα νιώσετε καλύτερα!