Σύγκρουση στις σχέσεις. Είναι καλή; Εξαρτάται.

Οι διαφωνίες είναι ένα γεγονός της ζωής σε πολλές διαπροσωπικές σχέσεις (π.χ. γάμος, φιλίες, χώρος εργασίας). Είναι δύσκολο να υπάρξει μια ουσιαστική σχέση και να μην υπάρχουν αντιτιθέμενες απόψεις, τουλάχιστον περιστασιακά. Ο τρόπος όμως με τον οποίο τα άτομα εκφράζουν τις διαφωνίες τους είναι σημαντικός για την εκτίμηση των επιπτώσεων της σύγκρουσης.

Οι στρατηγικές διαχείρισης συγκρούσεων που βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και την κατανόηση που προάγει την οικειότητα και την ασφάλεια οδηγούν σε υγιείς και διαρκείς σχέσεις. Έτσι, το είδος της επικοινωνίας κατά τη διάρκεια των διαφωνιών των ατόμων που εμπλέκονται σε αυτές μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στο εάν η διαχείριση των συγκρούσεων θα έχει θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα.

Τα θετικά αποτελέσματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Μειωμένο άγχος, έλλειψη φόβου και έντασης κατά την έκφραση διαφωνίας
• Αυξημένη εγγύτητα μεταξύ τους
• Το να μην αφήνουμε τη διαφωνία να γίνει πιο έντονη ή καταστροφική
• Κατανόηση της άποψης κάθε ατόμου που εμπλέκεται σε αυτή μέσω ουσιαστικής και ανοικτής συζήτησης
• Εντός της οικογένειας, η επίδειξη της θετικής επίλυσης των συγκρούσεων ως παράδειγμα στα παιδιά

Τα αρνητικά αποτελέσματα από την κακή διαχείριση των συγκρούσεων μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα:

• Συναισθηματικές επιπτώσεις, όπως η κατάθλιψη, ο θυμός και το άγχος
• Λιγότερη ικανοποίηση από τη σχέση
• Συναισθηματική και σωματική απόσυρση
• Φυσιολογικές αποκρίσεις, όπως αυξημένο άγχος
• Κακοποιητική συμπεριφορά, όπως βία
• Εγκαθίδρυση ανεπαρκών στρατηγικών επίλυσης των συγκρούσεων και σύνδεσης

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν υπολογίζουν την ένταση των συγκρούσεων τους αυτές μπορεί να μετατραπούν από ήπιες σε έντονες πολύ γρήγορα. Γιατί;

1.      Το περιεχόμενο μπορεί να αυξήσει την ένταση: εάν τα σχόλια είναι επικριτικά, κατηγορηματικά ή σαρκαστικά, μπορούν να προκαλέσουν θυμό.

2.      Ο τρόπος με τον οποίο μιλάει κάποιος μπορεί επίσης να αυξήσει την ένταση της σύγκρουσης: ένας ήσυχος, μετρημένος τόνος μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύ διαφορετική αντίδραση από τους υψηλούς τόνους.

3.      Ο τρόπος με τον οποίο κάποιος συμπεριφέρεται κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει την ένταση: η τάση για προσέγγιση του άλλου, η συνειδητοποίηση του λάθους και η προθυμία για να κατανοήσει πραγματικά την προοπτική του άλλου προσώπου, μπορούν να μειώσουν την ένταση. Σαφώς, απειλητικές ή επιθετικές ενέργειες μπορούν να αυξήσουν την ένταση. Εάν χρειάζεται να προσπαθήσετε αρκετά για να λύσετε τη σύγκρουση, το πώς το κάνετε αυτό είναι επίσης σημαντικό – ορισμένες φορές το καλύτερο είναι να μην αντιδράμε εν θερμώ αλλά να επιστρέφουμε αργότερα για να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα. Αυτό μπορεί να ενισχύσει την προσέγγιση.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που πρέπει να εξετάσουμε είναι η τάση μας να αντιδράσουμε στο θυμό με βάση αυτό που έχουμε δει στον τρόπο με τον οποίο οι γονείς μας χειρίζονταν τις συγκρούσεις. Ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι τρόποι με τους οποίους η οικογένεια του παιδιού ανταποκρίνονταν σε συγκρούσεις, μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο ο μετέπειτα ενήλικας θα συμπεριφερθεί σε κάποια σύγκρουση. Για παράδειγμα, εάν οι γονείς ενός ατόμου εξέφραζαν εχθρικές παρατηρήσεις μεταξύ τους ή εάν ένας γονέας συνεχώς απέφευγε οποιαδήποτε διαφωνία και σύγκρουση, το άτομο αυτό μπορεί να υιοθετήσει παρόμοιες στρατηγικές σύγκρουσης στις σχέσεις του καθώς μεγαλώνει. Μία από τις ευρύτερα αποδεκτές εξηγήσεις για αυτές τις συμπεριφορές από την πλευρά του παιδιού είναι η θεωρία της κοινωνικής μάθησης. Οι δυσλειτουργικές στρατηγικές διαχείρισης των συγκρούσεων των γονέων μπορούν να επηρεάσουν τα παιδιά τους. Ως εκ τούτου, η προσοχή των τρόπων βελτίωσης των δεξιοτήτων επικοινωνίας και της μάθησης των υγιών μεθόδων επίλυσης των συγκρούσεων όχι μόνο βελτιώνει τη σχέση των γονέων μεταξύ τους, αλλά μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα καλύτερο παράδειγμα για τα παιδιά.

Ένα παιδί που βιώνει επιθετικότητα ή διαρκή σύγκρουση στο σπίτι μπορεί να γίνει απαθές στο θυμό ή να μην αναγνωρίζει καν ότι ο τόνος ή τα λόγια του προκαλούν θυμό στους άλλους. Για ορισμένους, η έκθεση σε συνεχή θυμό κατά την παιδική ηλικία μπορεί να προωθήσει στρατηγικές αντιμετώπισης και ανθεκτικότητα έναντι των συγκρούσεων. Για άλλους, μπορεί να οδηγήσει σε τάση για επιθετική ή βίαιη συμπεριφορά.  

Στην πραγματικότητα, όλοι μας θυμώνουμε, και ίσως ακόμη να λέμε και πράγματα που είναι άσχημα και ειρωνικά. ειδικά όταν βρισκόμαστε "πάνω στο θυμό μας". Μπορούμε όμως να μάθουμε από τα σφάλματα μας όταν ηρεμήσουμε και δούμε τα πράγματα πιο ψύχραιμα: τι ήταν αυτό που αύξησε την ένταση της σύγκρουσης και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να διορθώσουμε την κατάσταση. Η υγιής επίλυση των συγκρούσεων ενισχύει τις σχέσεις. Η επικοινωνία μεταξύ των ατόμων πρέπει όμως να γίνεται με τρόπο που αμφότερα τα μέρη να αισθάνονται ότι κατανοούνται. Για να γίνει αυτό:

• Εκφράστε τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας με τρόπο που το άλλο πρόσωπο να καταλαβαίνει καλύτερα
• Να είστε ανοιχτοί και ειλικρινείς στις απόψεις και τα συναισθήματά σας και δείτε πόσο ευαισθητοποιείται και σέβεται αυτά το άλλο άτομο
• Συνειδητοποιήστε ότι αν και μπορεί να συνεχίσετε να διαφωνείτε, αυτό είναι λιγότερο σημαντικό από το πόσο σέβεστε ο ένας τον άλλο
• Εκτιμήστε ότι η ενσυναίσθηση προωθεί την οικειότητα και την ασφάλεια που ενισχύει τη σχέση σας

Η αποφυγή συγκρούσεων είναι μια στρατηγική που ορισμένοι υιοθετούν για να αντιμετωπίσουν καταστάσεις άγχους. Υπάρχει σύνεση στο να "δαγκώσει κανείς τη γλώσσα" ή να αποφύγει κάποιες καταστάσεις. Ωστόσο, ως διαδεδομένη στρατηγική, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα. Η αποφυγή μπορεί να έχει την ακούσια συνέπεια να φανεί στο άλλο άτομο ότι οι ανησυχίες του μας είναι ασήμαντες. Μπορεί επίσης να φανεί προκλητική στο άλλο άτομο, σαν ένα είδος παθητικής επιθετικότητας και να θεωρήσει το άλλο άτομο ότι δεν το σεβόμαστε κι ότι δεν υπάρχει συναισθηματική επένδυση στη σχέση. Αυτή η προσέγγιση μπορεί τέλος να επηρεάσει την εγγύτητα και την ικανοποίηση από τη σχέση και για τα δύο μέρη.

Ορισμένες συγκρούσεις δεν μπορούν να επιλυθούν. Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται να επιλύεται κάθε διαφωνία. Οι άνθρωποι θα πρέπει να μάθουν να επιλέγουν να αντιμετωπίζουν τις σημαντικές και να τις συζητούν όταν είναι ήρεμοι και πρόθυμοι να ακούσουν και να κατανοήσουν την άποψη του άλλου ατόμου. Ακολουθούν μερικές χρήσιμες στρατηγικές:

• Προσθέστε το χιούμορ όταν είναι κατάλληλο και όχι με τρόπο που μειώνει τη σημασία του ζητήματος. Το χιούμορ πρέπει να μπορεί να απελευθερώνει την ένταση της σύγκρουσης και όχι να την αυξάνει.
• Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια για να εκπαιδευτείτε στους τρόπους επίλυσης συγκρούσεων
• Αποκτήστε κατάρτιση σε τεχνικές διαχείρισης άγχους και χαλάρωσης

Τελικά, οι διαφωνίες σε σημαντικές σχέσεις είναι αναπόφευκτες. Ο τρόπος όμως με τον οποίο τις εκφράζετε και τις επιλύετε είναι το κλειδί για την υγεία της σχέσης.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Aloia, LS & Solomon, DH (2014). Ένταση σύγκρουσης, οικογενειακό ιστορικό και αντιδράσεις φυσιολογικού άγχους σε σύγκρουση μέσα σε ρομαντικές σχέσεις. Έρευνα Ανθρώπινης Επικοινωνίας, 41, 367-389 DOI: 10.1111 / hcre.12049

Gordon, Α., Μ. & Chen, S. (2016). Από πού προέρχομαι; Η αντιληπτή κατανόηση παρεμποδίζει τον αρνητικό αντίκτυπο της σύγκρουσης στη ικανοποίηση της σχέσης. Journal of Personality and Social Psychology, 110, 239-260. DOI: 10.1037 / pspi0000039

Green, Ε. (2008). Άτομα σε σύγκρουση: Μια εσωτερική προσέγγιση οικογενειακών συστημάτων. Το Οικογενειακό Περιοδικό, 16, 125-131. DOI: 10.1177 / 1066480707313789