ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΜΑΣ ΓΙΑ ΕΜΑΣ

 Στην ιστορία τα όνειρα συνδέονται συχνά με την προφητεία. Ήταν ένα όνειρο που αποκάλυψε σε έναν επιστήμονα τη μοριακή δομή των ατόμων άνθρακα στο δακτύλιο βενζολίου.  Όλα αυτά τα μυστήρια μπορούν να μας κάνουν να αναρωτηθούμε τι σημαίνει ένα συγκεκριμένο όνειρο για κάποιον άνθρωπο. 

Ωστόσο, παρά την πρόοδο της σύγχρονης επιστήμης, τα όνειρα παραμένουν μυστηριώδη. Η επιστήμη μπορεί να προσφέρει κάποια εξήγηση για το πώς τα όνειρα σχετίζονται με τη λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά μόνο μια ψυχολογική κατανόηση του ασυνείδητου μπορεί να εξηγήσει γιατί βλέπουμε ένα όνειρο σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή της ζωής μας και πως εξηγείται ψυχολογικά.

Η ερμηνεία των ονείρων αποτελεί βασικό εργαλείο της ψυχοθεραπείας και μπορεί να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε πολλά για τον εαυτό μας και να μας δώσει απαντήσεις.

Φρόιντ: Ο βασιλικός δρόμος προς το ασυνείδητο

Ο Σίγκμουντ Φρόιντ κάποτε αποκάλεσε τα όνειρα του «βασιλικού δρόμου προς το ασυνείδητο" και νομίζω ότι η δήλωση θα αποτελεί πραγματικότητα στην ψυχολογία για πάντα. Το κλασικό κείμενο του Freud, Η ερμηνεία των ονείρων, αποτελεί μία από τις καλύτερες δουλειές του.

Δεν θα προσπαθήσω να συνοψίσω εδώ το έργο του Φρόιντ, αλλά θα επισημάνω ότι ο Φρόιντ πίστευε ότι κάθε όνειρο είναι μια εκπλήρωση επιθυμίας και επέμεινε σε αυτή τη θεωρία, έστω κι αν παραιτήθηκε από την αρχική του ιδέα ότι όλα τα όνειρα έχουν υποκείμενο σεξουαλικό περιεχόμενο.

Παρ 'όλα αυτά, αυτή η ιδέα μιας «μυστικής» επιθυμίας να καλυφθεί από ένα όνειρο παραμένει κεντρική στην κλασική φρουδισιανή ψυχανάλυση. Για τον Freud, η έννοια της εκπλήρωσης της επιθυμίας δεν σημαίνει απαραίτητα ότι επιδιώκεται μια ευχαρίστηση. Ορισμένοι τύποι ονείρων, όπως τα όνειρα που περιλαμβάνουν τιμωρία ή τραυματικά γεγονότα, οδήγησαν τον Φρόιντ να πιστέψει ότι τα όνειρα μερικές φορές χρησίμευαν ως ένας τρόπος για τους θεραπευόμενους να εκφράσουν ενοχές ή να βιώσουν κάποιο τραύμα. Όλες αυτές οι εικασίες έπαιξαν στη γενική (και επαναστατική) θεωρία των ονείρων του Φρόιντ: ότι ήταν εκδηλώσεις ασυνείδητων λειτουργιών του εγκεφάλου. 

Carl Jung: Τα όνειρα ως άμεσες ψυχικές εκφράσεις

 Αν και ο Freud και ο Carl Jung ήταν σύγχρονοι, διαφώνησαν έντονα για τη φύση των ονείρων. Ο Φρόιντ πίστευε ότι τα όνειρα, από τη φύση τους, συγκαλύπτουν το νόημά τους. Αντίθετα, ο Jung πίστευε ότι τα όνειρα ήταν στην πραγματικότητα άμεσες εκφράσεις του ίδιου του μυαλού. Κατά την άποψή του, τα όνειρα εξέφραζαν την ασυνείδητη κατάσταση ενός ατόμου μέσα από μια γλώσσα συμβόλων και μεταφορών. Ειδικότερα, ο Jung πίστευε ότι υπήρχαν γενικά αρχέτυπα (ή εικόνες) εγγενή σε όλη την ανθρώπινη συνείδηση ​​μέσα σε αυτή τη γλώσσα και ότι τα όνειρα εξυπηρετούσαν δύο λειτουργίες: να αντισταθμίζουν τις ανισορροπίες στην ψυχή των ονείρων και να παρέχουν εικόνες του μέλλοντος, οι οποίες επέτρεπαν σε αυτόν που έβλεπε τα όνειρα να προβλέψει μελλοντικά γεγονότα.

Άλλες θεωρίες

Οι λεγόμενοι «ονειροκρίτες» ερμηνεύουν με συγκεκριμένο τρόπο συγκεκριμένα όνειρα όπως για παράδειγμα "Αν ονειρεύεστε πορτοκάλια, σημαίνει καλή υγεία, αν ονειρεύεστε κρεμμύδια, σημαίνει σκληρή δουλειά "και ούτω καθεξής. 

Οι σύγχρονοι επιστήμονες όμως ισχυρίζονται ότι τα όνειρα δεν είναι τίποτα περισσότερο από τις εικόνες που προκύπτουν από την τυχαία ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Και έπειτα υπάρχουν οι άνθρωποι που αποδέχονται την ασυνείδητη σημασία των ονείρων και τα βλέπουν ως κάτι περισσότερο από την εκπλήρωση των επιθυμιών. Βρίσκουν τα όνειρα πολύτιμες συμβουλές για το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τη ζωή μας.

Η χρήση του υλικού ονείρου κλινικά - δηλαδή, στην ψυχοθεραπεία 

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι ποτέ δεν μπορούμε να περιγράψουμε ακριβώς ένα όνειρο. Όταν μιλάμε σε κάποιον για ένα όνειρο, είναι αδύνατο να απεικονίσουμε το πλήθος των εικόνων που αντιλαμβανόμαστε ενώ κοιμόμαστε. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βάλουμε το όνειρο σε λέξεις σε μια προσπάθεια να περιγράψουμε αυτό που βιώσαμε. Έτσι, στο τέλος, αντί να μιλήσουμε για το όνειρο, μιλάμε πραγματικά για την αντίληψή μας για το όνειρο. Η προσπάθειά μας να κατανοήσουμε αυτές τις εικόνες, όπως και να έχει, μπορεί να αποκαλύψει κάτι πολύ σημαντικό για την τρέχουσα ψυχολογική μας κατάσταση.

Το κλινικό έργο της ερμηνείας των ονείρων, συνεπώς, περιλαμβάνει τρία πράγματα: ·         Πρώτον, η ιστορία των ονείρων πρέπει να εκφραστεί μέσω της  γλώσσας. Είναι καλύτερο να γράψουμε τις λεπτομέρειες του ονείρου αμέσως μόλις ξυπνήσουμε από το όνειρο. Βέβαια μερικές φορές είναι δυνατόν να θυμηθούμε την ιστορία ενός ονείρου - ή ενός θραύσματος ονείρου - ακόμη και αν δεν το γράψουμε. Πραγματικά σημαντικά όνειρα θα μείνουν στη μνήμη μας ακόμα κι αν προσπαθήσουμε να τα ξεχάσουμε. ·         Δεύτερον, πρέπει να περιγράψουμε λεπτομερώς και να κατανοήσουμε τους ψυχολογικούς μας συμβολισμούς στις διάφορες εικόνες των ονείρων. Οι συμβολισμοί αυτοί προέρχονται από την προσωπική μας ζωή, όχι από ένα "λεξικό" σταθερών σημασιών (π.χ. έναν ονειροκρίτη). Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναρωτηθούμε: «Όταν σκέφτομαι αυτή τη συγκεκριμένη εικόνα ονείρου, ποια άλλα πράγματα έρχονται στο μυαλό μου;» ·         Τρίτον, πρέπει να ανακαλύψουμε τους δεσμούς μεταξύ όλων αυτών των συμβολισμών. Αυτή η διαδικασία είναι λίγο σαν εκείνες που συνδέουν τα κομμάτια παζλ που αποκαλύπτουν μια κρυφή εικόνα. Ψυχολογικά, απλά πρέπει να καταλάβουμε τι δείχνουν οι συμβολισμοί από το όνειρο μας αυτή την συγκεκριμένη στιγμή της ζωής μας, για τα τρέχοντα προβλήματα και τις συγκρούσεις μας. Πολύ συχνά, αυτοί οι συμβολισμοί είναι καθαρά συναισθηματικοί και έχουν ως σκοπό να εξετάσουμε τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις σας σε αυτούς, να κοιτάξουμε πίσω στο παρελθόν μας για περιόδους που αισθανθήκαμε τα ίδια συναισθήματα και στη συνέχεια να αναρωτηθούμε με ποιον τρόπο οι καταστάσεις από το παρελθόν έχουν κάποια σχέση με το τι συμβαίνει τώρα στη ζωή μας. Μερικά χρήσιμα σημεία σχετικά με την ερμηνεία των ονείρων: Δεν χρειάζεται να ερμηνεύσετε τα όνειρά σας για να λύσετε τα προβλήματά σας. Παρόλ’ αυτά μπορεί να διαπιστώσετε ότι η ακρόαση των ονείρων σας μπορεί να σας βοηθήσει να λύσετε τα προβλήματά σας προτού χάσετε το χρόνο σας ή κάνοντας λάθη. Ομοίως, παρόλο που η ανάλυση των ονείρων δεν πρέπει αναγκαστικά να αποτελεί μέρος της ψυχοθεραπείας , η ψυχοθεραπεία σας θα ενισχυθεί εάν καταβάλλετε προσπάθεια για την ερμηνεία των ονείρων σας στην ψυχοθεραπεία. Τα όνειρα συνήθως είναι συμβολικά. Μερικές φορές ένα όνειρο δίνει μια προειδοποίηση για τον κίνδυνο, αλλά αν δώσουμε προσοχή στο όνειρο και αλλάξουμε τη συμπεριφορά ή τα σχέδιά μας ο κίνδυνος θα μειωθεί. Και πολύ συχνά το νόημα ενός ονείρου θα είναι μεταφορικό, όχι κυριολεκτικό. Για παράδειγμα, μια γυναίκα μπορεί να ονειρεύεται ότι ο σύζυγός της έχει εξωσυζυγική σχέση, αλλά θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι ο σύζυγός της έχει πραγματικά σχέση. Το όνειρο μπορεί απλώς να αποτελεί μια επισήμανση στη γυναίκα ότι αισθάνεται κάπως προδομένη από τον σύζυγό της. Μόλις αναγνωρίσει αυτό το συναίσθημα, μπορεί στη συνέχεια να αρχίσει να εξετάζει τη ζωή της συνειδητά - και ειλικρινά – γιατί αισθάνεται προδομένος και τι πρέπει να κάνει γι 'αυτό. Τα όνειρα συχνά σημαίνουν το αντίθετο από αυτό που φαίνεται να σημαίνουν. Η τεχνική, ψυχαναλυτική εξήγηση γι 'αυτό είναι περίπλοκη, αλλά έχει να κάνει με το γεγονός ότι συχνά βλέπουμε τις δικές μας επιθυμίες όπως αντικατοπτρίζονται μέσω άλλων. Για παράδειγμα, αν ονειρεύεστε ότι είστε εκτεθειμένος σε κόσμο χωρίς ρούχα, σημαίνει πιθανώς ότι μπορεί να έχετε μια ασυνείδητη επιθυμία για κάποια κρυφή όψη της ζωής σας να δείξετε στους άλλους την "γυμνή αλήθεια" της. Οι εικόνες της σεξουαλικότητας είναι σπάνια, αν ποτέ, εκφράσεις "αγάπης". Στο σώμα, η σεξουαλικότητα είναι απλά μια πτυχή της βιολογικής διαδικασίας της αναπαραγωγής και ως εκ τούτου δεν έχει καμία σχέση με αυτό που ονομάζουμε συνήθως αγάπη. Επομένως, στο ασυνείδητο - και στα όνειρα - οι σεξουαλικές εικόνες και τα συναισθήματα δεν σημαίνουν μια επιθυμία για πραγματική αγάπη, αλλά αντί αυτού επισημαίνουν μια ναρκισσιστική ανάγκη να "αναπαράγουμε" τα συναισθήματα που βλέπουμε ή παρατηρούμε, ως τρόπο για να αντισταθμίσουμε το φόβο εγκατάλειψης ή απόρριψης. "Μα δεν ονειρεύομαι", μπορείτε να πείτε. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι όλοι βλέπουν όνειρα και έτσι είναι γενικά αποδεκτό ότι όλοι ονειρεύονται.    Οι μελέτες ύπνου έδειξαν ότι περνάμε αρκετούς κύκλους φωτός σε πολύ βαθύ ύπνο κάθε βράδυ. Μια φάση κάθε κύκλου ονομάζεται ύπνος ταχείας κίνησης των ματιών (REM). Κάθε φορά που ένας ερευνητής ξυπνούσε κάποιον στη φάση του ύπνου REM και ρωτούσε τι συμβαίνει, ο κοιμισμένος πάντααπαντούσε: "Ονειρευόμουν". Στην πραγματικότητα, ακόμη και τα ζώα βιώνουν τον ύπνο REM, έτσι υποθέτουμε ότι και αυτά ονειρεύονται - αλλά δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους για να μάθουμε τίποτα για τη φύση των ονείρων τους.    Είναι εύκολο να ξεχάσουμε τα όνειρά μας. Για να ερμηνεύσετε τα όνειρά σας, πρέπει να τα θυμάστε, οπότε το να τα ξεχάσουμε αποτελεί πρόβλημα. Θα θυμάστε τα όνειρά σας μόνο εάν ξυπνήσετε κατά τη διάρκεια ή μόνο στο τέλος ενός ονείρου, αλλά αν δεν ξυπνήσετε ή αν ξυπνήσετε αρκετά για να γυρίσετε και να κοιμηθείτε ξανά, δεν είναι πιθανό να τα θυμόσαστε το πρωί. Για να διασφαλίσετε ότι θυμάστε ένα όνειρο, μπορείτε να το γράψετε αμέσως μόλις ξυπνήσετε από αυτό. Κρατήστε ένα σημειωματάριο και ένα στυλό δίπλα από το κρεβάτι σας και πείτε στον εαυτό σας, πριν κοιμηθείτε, ότι θέλετε να θυμηθείτε τα όνειρά σας εκείνο το βράδυ. Έχουμε πολλά όνειρα κάθε βράδυ. Επειδή περνάμε αρκετούς κύκλους ύπνου REM κάθε βράδυ, έχουμε πολλά όνειρα κάθε βράδυ και μερικές φορές μπορεί να θυμόμαστε πολλά από αυτά κάθε βράδυ. Μερικές φορές, το πρωί, καθώς εξετάζουμε τις σημειώσεις σας για ένα όνειρο από την προηγούμενη νύχτα, ίσως να θυμόμαστε άλλα όνειρα που συνέβησαν πριν ή μετά το όνειρο που γράψαμε. Μην ανησυχείτε όταν δεν μπορείτε να θυμηθείτε ένα φαινομενικά σημαντικό όνειρο. Εάν είναι πραγματικά σημαντικό, το μήνυμα τελικά θα επικοινωνήσει με άλλους τρόπους ή με άλλα όνειρα. Δεν είναι κάθε ψυχοθεραπευτής εξειδικευμένος, ούτε καν εκπαιδευμένος στην ερμηνεία των ονείρων. Ο Freud, πρότεινε ότι, για να δουλέψει σωστά με το ασυνείδητο, ένας ψυχοθεραπευτής πρέπει να είναι καλά μορφωμένος στη λογοτεχνία, την ιστορία, την τέχνη, τη μουσική και τη θρησκεία, εκτός από την ειδική ψυχολογική εκπαίδευση. Έχετε το δικαίωμα να ρωτήσετε για την εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτή σας.   Όλα τα όνειρα ουσιαστικά μας λένε ένα σημαντικό πράγμα: "Ξυπνήστε!" Δηλαδή, όπως πρέπει να ξυπνήσετε από ένα όνειρο για να το θυμηθείτε, το ίδιο το όνειρο σας λέει να «ξυπνήσετε» στην αλήθεια που προσπαθείτε να κρύψετε από άλλους - και κυρίως από τον εαυτό σας. Τα επαναλαμβανόμενα όνειρα δείχνουν ότι συνεχίζετε να παραλείπετε το σημείο για το νόημα του ονείρου. Αν δεν "ξυπνήσετε" με την ασυνείδητη έννοια του ονείρου, αλλά αντίθετα επιμένετε να το δείτε μέσα από τις δικές σας ανάγκες εκπλήρωσης επιθυμίας, θα παραμείνετε κολλημένοι στη δική σας αυτο-εξαπάτηση. Η ψυχαναλυτική έννοια της επανάληψης μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοηθεί.