8 πράγματα που δεν πρέπει να πείτε στο παιδί σας

Μάθετε ποιες φράσεις θα ήταν καλό να αφαιρέσετε από το λεξιλόγιό σας και πώς να μιλήσετε ώστε τα παιδιά σας να σας ακούσουν πραγματικά

"Άσε με ήσυχο!"

Ένας γονέας που δεν θέλει περιστασιακά λίγο χρόνο για τον εαυτό του είναι ένας άγιος ή κάποιος που έχει παραμελήσει τον εαυτό του για μεγάλο χρονικό διάστημα και έχει ξεχάσει τα οφέλη της επαναφόρτισης. Το πρόβλημα όταν λέτε στο παιδί σας "Μην με ενοχλείς" ή "Είμαι απασχολημένος", είναι ότι ενσωματώνουν αυτό το μήνυμα, αναφέρει ο Suzette Haden Elgin, Ph.D., ιδρυτής του Κέντρου Γλωσσικών Σπουδών Ozark Huntsville στο Αρκάνσας. "Αρχίζει να σκέφτεται ότι δεν έχει νόημα να μιλάει με εσάς, γιατί εισπράττει απόρριψη". Αν υπάρχει αυτό το μοτίβο όσο το παιδί είναι μικρό, τότε ίσως είναι λιγότερο πιθανό να μιλάει μαζί σας καθώς μεγαλώνει.

Από τη βρεφική ηλικία τα παιδιά πρέπει να συνηθίσουν να βλέπουν τους γονείς τους να έχουν κάποιο χρόνο για τον εαυτό τους. Στις στιγμές που νιώθετε υπερβολική πίεση ορίστε μερικές παραμέτρους εκ των προτέρων. Απλά να είστε ρεαλιστές. Ένα μικρό παιδί και ειδικά ένα παιδί προσχολικής ηλικίας χρειάζεται αρκετό χρόνο με τους γονείς του.

"Είσαι τόσο..."

Μη βάζετε «ταμπέλες» στα μικρά παιδιά. Μερικές φορές τα παιδιά μας ακούνε να μιλάμε με άλλους: "Είναι το ντροπαλό μου". Τα μικρά παιδιά πιστεύουν αυτό που ακούν χωρίς αμφιβολία, ακόμα και όταν είναι για τον εαυτό τους. Έτσι, οι αρνητικές ταμπέλες μπορούν να αποτελέσουν αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Ακόμη και οι ετικέτες που φαίνονται ουδέτερες ή θετικές - «ντροπαλός» ή «έξυπνος» παρασύρουν ένα παιδί να έχει περιττές ή ακατάλληλες προσδοκίες. Ειδικά οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί μπορεί να τραυματίσουν την ευαίσθητη παιδική ψυχή. Μια πολύ καλύτερη προσέγγιση είναι η αντιμετώπιση της συγκεκριμένης συμπεριφοράς και η εξάλειψη των επίθετων σχετικά με την προσωπικότητα του παιδιού σας π.χ. αντί να πούμε «μην είσαι τόσο φοβητσιάρης με το σκυλάκι» μπορούμε να πούμε «δεν υπάρχει λόγος να φοβάσαι το σκυλάκι, δεν θέλει να σου κάνει κακό»

"Μην κλαίς".

Τα μικρά παιδιά όταν είναι αρκετά αναστατωμένα δεν μπορούν πάντα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με λόγια. Όταν φοβούνται ή είναι λυπημένα, είναι φυσικό να θέλουμε να προστατεύσουμε ένα παιδί από τέτοια συναισθήματα", αναφέρει η Debbie Glasser, Ph.D., διευθυντής Υπηρεσιών Οικογενειακής Υποστήριξης στο Ινστιτούτο Mailman Segal. Ωστόσο λέγοντάς του «μην κλαις» ή «μη φοβάσαι» το παιδί δε θα αισθανθεί καλύτερα και μπορεί επίσης να του στείλουμε το μήνυμα ότι τα συναισθήματά του δεν είναι έγκυρα - ότι δεν είναι σωστό δηλαδή να λυπόμαστε ή να φοβόμαστε».

Αντί να αποτρέπουμε το παιδί να αισθάνεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο ή να το κάνουμε να αισθάνεται ενοχές για αυτό, καλύτερα θα ήταν να το κάνουμε να αναγνωρίζει το συναίσθημα αυτό και να συζητάμε για αυτό. Π.χ. μπορούμε να πούμε «Ναι, τα κύματα σίγουρα μπορεί να είναι τρομακτικά, αλλά θα μείνω εδώ μαζί σου και υπόσχομαι ότι δεν θα αφήσω το χέρι σου».

Με τη συζήτηση για τα συναισθήματα που έχει το παιδί, θα το βοηθήσετε να τα εκφράζει και να τα κατανοεί καλύτερα και θα του δείξετε τι σημαίνει ενσυναίσθηση. Τελικά, θα κλαίει λιγότερο και θα μπορεί να μιλάει και να περιγράφει τα συναισθήματά του.

"Γιατί δεν μπορείς να είσαι περισσότερο σαν την αδελφή σου;"

Μπορεί να φανεί χρήσιμο να υπάρχει ένας αδελφός ή ένας φίλος σαν λαμπρό παράδειγμα. Είναι φυσικό οι γονείς να συγκρίνουν τα παιδιά τους, να αναζητούν ένα πλαίσιο αναφοράς για τα ορόσημα τους ή τη συμπεριφορά τους, λένε οι ειδικοί. Όμως μην αφήστε το παιδί σας να σας ακούσει να το κάνετε. Τα παιδιά αναπτύσσονται με το δικό τους ρυθμό και έχουν τη δική τους ιδιοσυγκρασία και προσωπικότητα. Η σύγκριση του παιδιού σας με κάποιον άλλο σημαίνει ότι δεν το αποδέχεστε για αυτό που είναι. Εκτός των άλλων, οι συγκρίσεις δε συμβάλλουν στη μεταβολή της συμπεριφοράς. Το να πιέζουμε το παιδί να κάνει κάτι που δεν είναι έτοιμο (ή δεν θέλει) να κάνει μπορεί να προκαλέσει σύγχυση σε ένα μικρό παιδί και να βλάψει την αυτοπεποίθησή του. Αντ 'αυτού, ενθαρρύνετε τα μέχρι τώρα επιτεύγματά του.

"Σταμάτα αλλιώς θα ..!"

Οι απειλές, συνήθως ως αποτέλεσμα της γονικής απογοήτευσης, είναι σπάνια αποτελεσματικές. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να αντισταθμίσετε την απειλή αλλιώς χάνει την εξουσία της. Οι απειλές έχει αποδειχτεί ότι οδηγούν σε περισσότερη αντιδραστικότητα και ότι είναι ένας αναποτελεσματικός τρόπος αλλαγής συμπεριφοράς.

Όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί, τόσο περισσότερο αυξάνεται η πιθανότητα να κάνει κάτι λάθος. Ακόμη και με τα μεγαλύτερα παιδιά, είναι πιο αποτελεσματικό να αναπτυχθεί ένα ρεπερτόριο εποικοδομητικής τακτικής, όπως η ανακατεύθυνση και η απομάκρυνση του παιδιού από την κατάσταση απ’ ότι τακτικές με αποδεδειγμένες αρνητικές συνέπειες όπως οι λεκτικές απειλές και οι εκβιασμοί.

"Περίμενε να έρθει ο μπαμπάς στο σπίτι!"

Αυτό το γνωστό κλισέ των γονέων δεν είναι μόνο ένα άλλο είδος απειλής, είναι επίσης αναβλητική πειθαρχία. Για να είστε αποτελεσματικοί, πρέπει να αντιμετωπίσετε αμέσως την κατάσταση. Η πειθαρχία που αναβάλλεται δεν συνδέει τις συνέπειες με τις ενέργειες του παιδιού σας. Μέχρι τη στιγμή που ο άλλος γονέας φτάσει στο σπίτι, είναι πιθανό το παιδί σας να έχει ξεχάσει πραγματικά τι έκανε λάθος. Επίσης, η αγωνία της πρόβλεψης μιας τιμωρίας μπορεί να είναι χειρότερη από ό, τι αξίζει η αρχική πράξη του παιδιού.

Το να περάσετε την εξουσία της πειθαρχίας σε κάποιον άλλο υπονομεύει επίσης την δική σας εξουσία. Το παιδί μπορεί να σκεφτεί: "Γιατί να ακούσω τη μαμά εάν δεν πρόκειται να κάνει τίποτα ούτως ή άλλως;". Εξίσου σοβαρό είναι ότι βάζετε τον σύντροφό σας στο ρόλο του τιμωρητή.

"Βιάσου!"

Ποιος σε αυτόν τον κόσμο των υποχρεώσεων, των γρήγορων ρυθμών, του άγχους,  των υπερβολικά προγραμματισμένων χρονοδιαγραμμάτων, της έλλειψης ύπνου δεν έχει πει αυτή τη λέξη; Ο αγχωμένος γονέας πολλές φορές αγανακτεί με την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας. Ή ίσως στο βάθος να τη ζηλεύει κι όλας!

Κάποιος γονέας ενδέχεται να θυμώσει όταν το μικρό παιδί δεν μπορεί να βρει τα παπούτσια του ή έχει χάσει τις κάλτσες του. Η ανεμελιά, βάζοντας τα απαραίτητα όρια βέβαια, είναι και πρέπει να είναι στοιχείο της παιδικής ηλικίας. Σκεφτείτε τον τόνο της φωνής σας όταν ζητάτε από ένα παιδί να βιαστεί και πόσο συχνά το λέτε. Εάν αρχίζετε να φωνάζετε, να ουρλιάζετε ή να αναστενάζετε κάθε μέρα με τα χέρια στη μέση, προσέξτε. Υπάρχει μια τάση όταν βιαζόμαστε να κάνουμε τα παιδιά μας να αισθάνονται ένοχα ότι μας καθυστερούν. Η ενοχή μπορεί να τα κάνει να αισθάνονται άσχημα, ή να τα κάνει και εκείνα να αγχώνονται υπερβολικά, δεν τα κάνει να κινούνται πιο γρήγορα.

"Καλή δουλειά!" ή "καλό παιδί!"

Τι θα μπορούσε να είναι λάθος με τον έπαινο; Η θετική ενίσχυση, εξάλλου, είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία που έχει ένας γονέας. Το πρόβλημα είναι όταν ο έπαινος είναι ασαφής και αδιάκριτος. Λέγοντάς του πόσο τέλεια τα καταφέρνει  για κάθε μικρό πράγμα που κάνει το παιδί σας - από το να τελειώσει το γάλα του μέχρι να τραβήξει μια φωτογραφία δεν έχει νόημα.

• Επαινέστε μόνο εκείνα τα επιτεύγματα που απαιτούν πραγματική προσπάθεια. 
•  Να είστε συγκεκριμένοι. Αντί για ένα σκέτο "μπράβο", για μία ωραία ζωγραφιά που έκανε μπορείτε να πείτε π.χ."Τι φωτεινά, χαρούμενα χρώματα που επέλεξες!" 
•  Επαινείτε τη συμπεριφορά και όχι το παιδί: "Ήταν πολύ ωραίο που ήσουν ήσυχος όπως ζήτησα όταν πήγαμε επίσκεψη στη θεία σου."

Πολλές φορές είναι πολύ δύσκολο σε κάποιες καταστάσεις να είμαστε υπομονετικοί ή να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας, όμως πρέπει να θυμόμαστε ότι για να μπορέσουμε να οριοθετήσουμε τα παιδιά μας, πρέπει πρώτα να έχουμε βάλει κάποια όρια στον εαυτό μας και να είμαστε οι ίδιοι πιο πειθαρχημένοι, διότι αποτελούμε το ζωντανό παράδειγμα για τα παιδιά μας, το οποίο θα πρέπει να το κρατήσουμε όσο πιο σωστό μπορούμε, αν θέλουμε να γίνουν τα παιδιά μας σωστοί και ισορροπημένοι άνθρωποι.