Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ

Τι είναι η Ψυχολογία των Χρωμάτων;

Η ψυχολογία των χρωμάτων βασίζεται στις ψυχικές και συναισθηματικές επιπτώσεις που έχουν τα χρώματα σε όλες τις πτυχές της ζωής σε όσους τα βλέπουν. Υπάρχουν μερικά πολύ υποκειμενικά στοιχεία στην ψυχολογία των χρωμάτων καθώς και μερικά πιο καθολικά αποδεκτά στοιχεία. Είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπόψη ότι υπάρχουν παραλλαγές στην ερμηνεία, την έννοια και την αντίληψη των χρωμάτων μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών.

Η ψυχολογία των χρωμάτων μελετάει τα χρώματα ως καθοριστικό παράγοντα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι επιδράσεις των χρωμάτων επηρεάζουν αντιλήψεις που δεν είναι προφανείς, όπως η γεύση του φαγητού. Τα χρώματα μπορούν επίσης να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα ενός εικονικού φαρμάκου (placebo). Για παράδειγμα, τα κόκκινα ή πορτοκαλί χάπια χρησιμοποιούνται γενικά ως διεγερτικά. 

Το χρώμα μπορεί πράγματι να επηρεάσει ένα άτομο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα αποτελέσματα αυτά διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων. Παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία και ο πολιτισμός μπορούν να επηρεάσουν το πώς ένα άτομο αντιλαμβάνεται ένα χρώμα. Για παράδειγμα, οι ετεροφυλόφιλοι άνδρες τείνουν να αναφέρουν ότι τα κόκκινα ρούχα αυξάνουν την ελκυστικότητα των γυναικών.

Η ψυχολογία των χρωμάτων χρησιμοποιείται επίσης ευρέως στο μάρκετινγκ και στο branding . Πολλοί έμποροι βλέπουν το χρώμα ως σημαντικό μέρος του μάρκετινγκ, επειδή το χρώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσει τα συναισθήματα των καταναλωτών και τις αντιλήψεις για αγαθά και υπηρεσίες. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν επίσης χρώμα όταν αποφασίζουν για τα λογότυπα της μάρκας. Αυτά τα λογότυπα φαίνεται να προσελκύουν περισσότερους πελάτες όταν το χρώμα του λογότυπου της μάρκας ταιριάζει με την προσωπικότητα των αγαθών ή των υπηρεσιών, όπως π.χ. το ροζ χρώμα που χρησιμοποιείται έντονα στο σήμα της Victoria's Secret. Τα χρώματα είναι επίσης σημαντικά για την προβολή των βιτρινών στα καταστήματα. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα ζεστά χρώματα τείνουν να προσελκύουν αυθόρμητους αγοραστές, περισσότερο από τα πιο ψυχρά χρώματα.

Εφαρμογή της Ψυχολογίας των Χρωμάτων στην καθημερινή ζωή

Γνωρίζατε ότι το περιβάλλον σας μπορεί να επηρεάσει τα συναισθήματα και την ψυχολογική σας κατάσταση; Παρατηρήσατε ποτέ ότι ορισμένα μέρη σας διεγείρουν ιδιαίτερα; Ή ότι ορισμένα μέρη είναι ιδιαίτερα χαλαρωτικά; Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ πιθανό ότι τα χρώματα σε αυτούς τους χώρους παίζουν ρόλο.

Στην τέχνη, το χρώμα συχνά συνδέεται με τα συναισθήματα ενός ατόμου. Το χρώμα μπορεί επίσης να επηρεάσει την ψυχική ή σωματική κατάσταση ενός ατόμου. Για παράδειγμα, μελέτες έχουν δείξει ότι μερικοί άνθρωποι κοιτάζοντας το κόκκινο χρώμα είχαν ως αποτέλεσμα αυξημένο καρδιακό ρυθμό, ο οποίος στη συνέχεια οδήγησε στην άντληση επιπλέον αδρεναλίνης στη ροή του αίματος.

Υπάρχουν επίσης συχνά αποδεδειγμένες ψυχολογικές επιπτώσεις των χρωμάτων, καθώς σχετίζονται με δύο κύριες κατηγορίες: τη ζεστή και την ψυχρή. Τα ζεστά χρώματα - όπως το κόκκινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί - μπορούν να πυροδοτήσουν μια ποικιλία συναισθημάτων που κυμαίνονται από άνεση και ζεστασιά έως εχθρότητα και θυμό. Τα ψυχρά χρώματα - όπως το πράσινο, το μπλε και το μοβ - συχνά προκαλούν συναισθήματα ηρεμίας και θλίψης.

Οι έννοιες της ψυχολογίας των χρωμάτων μπορούν επίσης να εφαρμοστούν στην καθημερινή ζωή. Για παράδειγμα, ίσως σχεδιάζετε να βάψετε τους τοίχους σας ή να ανακαινίσετε το σπίτι σας ή ένα δωμάτιο. Μπορεί λοιπόν να σας φανεί χρήσιμο να εξετάσετε μερικές από αυτές τις προτάσεις σχετικά με τα χρώματα και πώς μπορούν να επηρεάσουν τα συναισθήματα και τη διάθεσή σας:

Υπάρχουν τέσσερα βασικά ψυχολογικά χρώματα: κόκκινο, μπλε, κίτρινο και πράσινο. Αφορούν αντίστοιχα το σώμα, το μυαλό, τα συναισθήματα και την ουσιαστική ισορροπία μεταξύ αυτών των τριών. Οι ψυχολογικές ιδιότητες των έντεκα βασικών χρωμάτων είναι οι εξής:
ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ. Σώμα Θετικά: θάρρος, δύναμη, ζεστασιά, ενέργεια, βασική επιβίωση, «πάλη ή πτήση», διέγερση, αρρενωπότητα, ενθουσιασμός. Αρνητικό: επιθετικότητα, οπτική επίδραση. Το κόκκινο είναι ένα ισχυρό χρώμα. Αν και δεν είναι τεχνικά το πιο ορατό, έχει την ιδιότητα να φαίνεται πιο κοντά από ότι είναι και ως εκ τούτου τραβάει την προσοχή μας. Ως εκ τούτου η αποτελεσματικότητά του στους φωτεινούς σηματοδότες οδικής κυκλοφορίας σε όλο τον κόσμο. Το αποτέλεσμα είναι φυσικό, μας διεγείρει και αυξάνει τον ρυθμό παλμών, δίνοντας την εντύπωση ότι ο χρόνος περνάει γρηγορότερα από ό, τι είναι. Σχετίζεται με την αρσενική αρχή και μπορεί να ενεργοποιήσει το ένστικτο "αγώνα ή πτήσης". Το κόκκινο είναι ισχυρό και πολύ βασικό. Είναι ενθαρρυντικό και ζωντανό. Ταυτόχρονα, μπορεί να θεωρηθεί ως απαιτητικό και επιθετικό.
ΜΠΛΕ. Νόηση  Θετικά: νοημοσύνη, επικοινωνία, εμπιστοσύνη, αποτελεσματικότητα, γαλήνη, καθήκον, λογική, δροσιά, ανάκλαση, ηρεμία. Αρνητικά: ψυχρότητα, έλλειψη συναισθημάτων, εχθρότητα. Το μπλε είναι το χρώμα του νου και είναι ουσιαστικά χαλαρωτικό. Μας επηρεάζει διανοητικά. Το έντονο μπλε θα τονώσει τη σκέψη και οι πιο απαλοί χρωματισμοί του θα ηρεμήσουν το μυαλό και θα βοηθήσουν στη συγκέντρωση. Ως εκ τούτου, είναι γαλήνιο και πνευματικό χρώμα. Είναι επίσης το χρώμα της σαφούς επικοινωνίας. Τα μπλε αντικείμενα δεν φαίνεται να είναι τόσο κοντά μας όσο τα κόκκινα. Το μπλε πολύ συχνά είναι αγαπημένο χρώμα πολλών ανθρώπων. Ωστόσο, μπορεί επίσης να γίνει αντιληπτό ως ψυχρό και εχθρικό.
ΚΙΤΡΙΝΟ. Συναίσθημα Θετικά: αισιοδοξία, εμπιστοσύνη, αυτοεκτίμηση, εξωστρέφεια, συναισθηματική δύναμη, φιλικότητα, δημιουργικότητα. Αρνητικά: παραλογισμός, φόβος, συναισθηματική ευθραυστότητα, κατάθλιψη, άγχος. Το κίτρινο είναι σχετικά έντονο και διεγερτικό. Σε αυτή την περίπτωση το ερέθισμα είναι συναισθηματικό, επομένως το κίτρινο είναι το ισχυρότερο χρώμα, ψυχολογικά. Το κίτρινο πολύ συχνά τονώνει την αυτοεκτίμησή μας, είναι το χρώμα της εμπιστοσύνης και της αισιοδοξίας. Παρόλα αυτά ένας λανθασμένος τόνος του κίτρινου μπορεί αντίθετα να προκαλέσει φόβο και άγχος.
ΠΡΑΣΙΝΟ. Ισορροπία  Θετικά: αρμονία, ισορροπία, αναζωογόνηση, παγκόσμια ειρήνη, ξεκούραση, αποκατάσταση, διαβεβαίωση, περιβαλλοντική συνείδηση, ισορροπία. Αρνητική: η πλήξη, η στασιμότητα, η λιτότητα, η αποθάρρυνση. Το πράσινο χτυπά το μάτι με τέτοιο τρόπο ώστε να μην απαιτεί καμία ρύθμιση και επομένως είναι ξεκούραστο. Όντας στο κέντρο του φάσματος, είναι το χρώμα της ισορροπίας - μια πολύ σημαντική έννοια από ότι πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται. Όταν ο κόσμος για μας περιέχει άφθονο πράσινο, αυτό δείχνει την ύπαρξη νερού και μικρότερο κίνδυνο πείνας, έτσι το πράσινο μας καθησυχάζει σε ένα  πρωτόγονο επίπεδο. Ωστόσο, μπορεί επίσης να υποδηλώνει στασιμότητα.
ΒΙΟΛΕΤΙ. Πνευματικό Θετικά: πνευματική συνείδηση, συγκράτηση, όραμα, πολυτέλεια, αυθεντικότητα, αλήθεια, ποιότητα. Αρνητικό: εσωστρέφεια, παρακμή, καταστολή, κατωτερότητα. Το βιολετί συνήθως ευνοεί ένα υψηλότερο επίπεδο σκέψης, ακόμα και στις σφαίρες των πνευματικών αξιών. Είναι ιδιαίτερα εσωτερικό και ενθαρρύνει τη βαθιά σκέψη και το διαλογισμό. Όντας το τελευταίο ορατό μήκος κύματος πριν από την υπεριώδη ακτινοβολία, έχει συσχετισμούς με τον χρόνο, το χώρο και τον κόσμο. Η υπερβολική χρήση μωβ μπορεί να επιφέρει υπερβολική εσωστρέφεια.
ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ.  Θετικά: σωματική άνεση, τροφή, ζεστασιά, ασφάλεια, αισθησιασμός, πάθος, αφθονία, διασκέδαση. Αρνητικό: στέρηση, απογοήτευση, επιδεξιότητα, ανωριμότητα. Δεδομένου ότι είναι ένας συνδυασμός του κόκκινου και του κίτρινου, το πορτοκαλί είναι διεγερτικό και η αντίδραση σε αυτό είναι ένας συνδυασμός του σωματικού και του συναισθηματικού. Εστιάζει το μυαλό μας σε θέματα σωματικής πλήρωσης - τρόφιμα, ζεστασιά, καταφύγιο κλπ. - και αισθησιασμό. Είναι ένα «διασκεδαστικό» χρώμα.  Ωστόσο, θα μπορούσε να μας επικεντρώσει την προσοχή και στην στέρηση όλων αυτών. Αυτό είναι ιδιαίτερα πιθανό όταν χρησιμοποιείται το ζεστό πορτοκάλι σε συνδυασμό με μαύρο χρώμα. Ομοίως, η μεγάλη χρήση του πορτοκάλι χρώματος θα μπορούσε να υποδηλώνει έλλειψη σοβαρών πνευματικών αξιών.
ΡΟΖ.  Θετικά: φυσική ηρεμία, ζεστασιά, θηλυκότητα, αγάπη, σεξουαλικότητα, επιβίωση του είδους. Αρνητικό: αναστολή, εξομοίωση, σωματική αδυναμία. Όντας μια απόχρωση του κόκκινου, το ροζ επίσης μας επηρεάζει σωματικά, αλλά κυρίως καταπραΰνει, παρά διεγείρει. Είναι ένα ισχυρό χρώμα, ψυχολογικά. Αντιπροσωπεύει τη θηλυκή αρχή και την επιβίωση του είδους. Είναι ενθουσιώδες και χαλαρώνει το σώμα και τις αισθήσεις.
ΓΚΡΙ.  Θετικά: ψυχολογική ουδετερότητα. Αρνητικό: έλλειψη εμπιστοσύνης, κατάθλιψη, αδρανοποίηση, έλλειψη ενέργειας. Το καθαρό γκρι είναι το μόνο χρώμα που δεν έχει άμεσες ψυχολογικές ιδιότητες. Είναι ωστόσο, αρκετά καταπιεστικό. Η απουσία του χρώματος μπορεί να υποδηλώνει κάποια κατάθλιψη και όταν ο κόσμος γύρω μας είναι γκρίζος, είμαστε ενστικτωδώς προετοιμασμένοι για χειμερία νάρκη. Η έντονη χρήση του γκρι συνήθως υποδηλώνει έλλειψη εμπιστοσύνης και φόβο έκθεσης.
ΜΑΥΡΟ.  Θετικά: εκλέπτυνση, αίγλη, ασφάλεια, συναισθηματική ασφάλεια, αποτελεσματικότητα, ουσία. Αρνητικά: καταπίεση, ψυχρότητα, απειλή, βαρύτητα. Το μαύρο απορροφά πλήρως όλα τα χρώματα. Οι ψυχολογικές συνέπειες αυτού του γεγονότος είναι σημαντικές. Δημιουργεί προστασία καθώς απορροφά όλη την ενέργεια που έρχεται προς το μέρος σας και ενισχύει την προσωπικότητα. Το μαύρο είναι ουσιαστικά μια απουσία φωτός, δεδομένου ότι δεν αντικατοπτρίζεται κανένα μήκος κύματος και μπορεί συνεπώς να θεωρηθεί απειλητικό. Πολλοί άνθρωποι φοβούνται το σκοτάδι. Στα θετικά είναι ότι μεταδίδει απόλυτη σαφήνεια, χωρίς λεπτές αποχρώσεις. Το μαύρο δημιουργεί μια αντίληψη του βάρους και της σοβαρότητας.
ΑΣΠΡΟ.  Θετικά: υγεία, στειρότητα, καθαρότητα, καθαριότητα, απλότητα, εκλέπτυνση, αποτελεσματικότητα. Αρνητικά: στειρότητα, ψυχρότητα, εμπόδια, εχθρότητα, ελίτ. Ακριβώς όπως το μαύρο απορροφά όλα τα χρώματα, το άσπρο δημιουργεί ολική ανάκλαση. Στην πραγματικότητα, αντανακλά την πλήρη δύναμη του φάσματος στα μάτια μας. Είναι σα να φωνάζει "Μη με αγγίζετε!" Το λευκό δηλώνει καθαρότητα και είναι όπως το μαύρο ασυμβίβαστο. Είναι καθαρό, υγιεινό και αποστειρωμένο. Η έννοια της στειρότητας μπορεί επίσης να είναι αρνητική. Οπτικά, το λευκό δίνει μια αυξημένη αντίληψη του χώρου.
ΚΑΦΕ.  Θετικά: Σοβαρότητα, ζεστασιά, φύση, γη, αξιοπιστία, υποστήριξη. Αρνητικά: έλλειψη χιούμορ, βαρύτητα, έλλειψη πολυπλοκότητας. Το καφέ αποτελείται συνήθως από κόκκινο και κίτρινο, με μεγάλο ποσοστό μαύρου. Συνεπώς, έχει την ίδια σοβαρότητα με το μαύρο, αλλά είναι θερμότερο και μαλακότερο. Έχει στοιχεία των κόκκινων και κίτρινων ιδιοτήτων. Σχετίζεται με τη γη και τον φυσικό κόσμο. Είναι ένα συμπαγές, αξιόπιστο χρώμα και οι περισσότεροι το βρίσκουν πιο μαλακό και θετικό χρώμα από το κατά τα άλλα δημοφιλές μαύρο, το οποίο είναι καταπιεστικό και όχι υποστηρικτικό.