ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΩΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ

Όταν πήγαινα στο δημοτικό, κάποια στιγμή ανακάλυψα ένα βιβλίο αρκετά δημοφιλές στα παιδιά της ηλικίας μου, ειδικά τα κοριτσάκια. Ήταν «η Πολυάννα και το παιχνίδι της χαράς». Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που μιλάει για ένα κορίτσι που έπειτα από προτροπή του αγαπημένου της πατέρα, αποφασίζει να παίξει «το παιχνίδι της χαράς» όποτε της συμβαίνει κάτι άσχημο, να βλέπει δηλαδή το κάθε γεγονός από τη θετική και χαρούμενη πλευρά του και να μην απογοητεύεται. Έτσι επιβιώνει, περνώντας από πολλές δυσκολίες και προβλήματα και αντιμετωπίζοντάς τα με αισιοδοξία και πάνω απ’ όλα με παιδική ματιά. Μάλιστα μέσα από μία σειρά βιβλίων που έπεται, μεγαλώνει, παντρεύεται, κάνει παιδιά που τους μαθαίνει επίσης να παίζουν «το παιχνίδι της χαράς».

Φέρνοντας ένα παιδί στον κόσμο, συνήθως ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που απασχολεί τον γονέα (ή τον μελλοντικό γονέα), είναι πώς θα μεγαλώσει σωστά το παιδί του και τι πρέπει να κάνει ώστε να το μεγαλώσει και να γίνει ένας ολοκληρωμένος και- κατά συνέπεια- ευτυχισμένος άνθρωπος. Φυσικά ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και έχει τις δικές του ξεχωριστές ανάγκες, όμως υπάρχουν κάποια στοιχεία που όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη ώστε να μεγαλώσουν σωστά και ευτυχισμένα.

1. Η αγάπη
Η αγάπη είναι το βασικό στοιχείο που χρειάζονται τα παιδιά για να μεγαλώσουν ευτυχισμένα, ασφαλή και με αυτοεκτίμηση. Ο Bob Murray, MBA, Ph.D αναφέρει ότι η ανατροφή ευτυχισμένων, αισιόδοξων παιδιών ξεκινάει με αγαπημένους γονείς που δείχνουν αγάπη μεταξύ τους και για τα παιδιά τους. Αυτό κάνει τα παιδιά να αισθάνονται ασφαλή και είναι το θεμέλιο της ευτυχίας τους. Πείτε και δείξτε καθημερινά στα παιδιά σας πόσο τα αγαπάτε. Να είστε στοργικός και εκδηλωτικός και να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας επίσης να μοιράζονται τα συναισθήματά τους.

2. Ο Χρόνος

Η προσφορά του χρόνου σας είναι ένας πολύ σημαντικός τρόπος για να τους δείξετε την αγάπη σας. «Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο με τους γονείς τους», προσθέτει ο Murray. «Τα παιδιά που νιώθουν περισσότερη ασφάλεια μεγαλώνοντας είναι εκείνα που έχουν περάσει πολύ ποιοτικό χρόνο με τους γονείς τους». Αυτό συμβαίνει κάνοντας απλά καθημερινά πράγματα με τα παιδιά όπως π.χ. διαβάζοντάς τους μια ιστορία για να κοιμηθούν, μαγειρεύοντας και τρώγοντας μαζί, πηγαίνοντας μαζί περιπάτους, διασκεδάζοντας μαζί χορεύοντας, τραγουδώντας και παίζοντας. Σήμερα οι περισσότεροι γονείς είναι διαρκώς απασχολημένοι με τις εργασίες τους και τις διάφορες καθημερινές υποχρεώσεις αλλά είναι πολύ σημαντικό να βρίσκουν χρόνο για τη φροντίδα, την επιμόρφωση και το παιχνίδι με τα παιδιά τους. Άλλωστε εκτός από τη μεγάλη σημασία που έχει αυτός ο χρόνος για τα ίδια τα παιδιά, αυτός είναι ένας τρόπος για να ξεφύγουν και οι ίδιοι από τις έγνοιες της καθημερινότητας και να ξαναβρούν την παιδικότητά τους. Τα παιδιά μεγαλώνουν γρήγορα και όσο κι αν πιέζουν οι υποχρεώσεις, ο χρόνος των γονιών με τα παιδιά σε αυτή την τρυφερή ηλικία είναι πολύτιμος.

3. Αποδοχή και έπαινος
Η αίσθηση της αποδοχής και η θετική ανταμοιβή καθώς και η αποφυγή της τιμωρίας είναι βασικά στοιχεία για να μεγαλώσουμε σωστά ευτυχισμένα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση. "Τα παιδιά έχουν ανάγκη να ακουστούν, να γίνουν σεβαστά και αποδεκτά", αναφέρει ο Shirin Sherkat Psy.D. «Η αποδοχή των συναισθημάτων και της προσωπικότητας ενός παιδιού βοηθάει στο να μάθει να εντοπίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του καθώς μεγαλώνει».

Η αποδοχή συνδυάζεται και με τον έπαινο. Τα παιδιά, των οποίων οι επιθυμητές συμπεριφορές και οι σωστές επιλογές συχνά επαινούνται και αναγνωρίζονται από τους γονείς τους, είναι πιο πιθανό να επαναλάβουν αυτές τις επιλογές και συμπεριφορές και να αισθάνονται πιο σίγουρα για τον εαυτό τους. Τα παιδιά έτσι μετατρέπουν τα εξωτερικά μηνύματα σε εσωτερικές φωνές αυτοεπικύρωσης. Σημαντικό είναι να επαινείται κάθε προσπάθεια του παιδιού να κάνει κάτι καλό και όχι να απαιτούμε την τελειότητα. Καλό θα είναι να αποφύγουμε την επιβολή τιμωριών, παρά μόνο σε περιπτώσεις που δε μπορούμε να κάνουμε αλλιώς και οι κακές συμπεριφορές των παιδιών να «τιμωρούνται» μόνο με το να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τις αρνητικές συνέπειες της συμπεριφοράς τους. Π.χ. όταν δεν τρώνε το φαγητό πρέπει να ξέρουν ότι δε θα φάνε γλυκό ή άλλα σνακ. Ο Murray τονίζει επίσης ότι η χρησιμοποίηση μίας ερώτησης με χαμόγελο αντί για συμβουλές, βοηθά τα παιδιά να σκεφτούν καλύτερα και να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη.

4. Όρια, δομή και οργάνωση στην καθημερινότητα
Από τη γέννησή τους κι όλας τα παιδιά πρέπει να αρχίσουν να μαθαίνουν την έννοια των ορίων, δηλαδή τι μπορούν και τι δεν επιτρέπεται να κάνουν και τι συνέπειες υπάρχουν όταν υπερβαίνουν αυτά τα όρια. Διδάξτε τους την αυτοπειθαρχία, έτσι ώστε να κάνουν το σωστό όχι για να αποφύγουν μία τιμωρία ή να λάβουν μία ανταμοιβή, αλλά επειδή θα ξέρουν ότι αυτό είναι το καλύτερο Τα παιδιά επίσης χρειάζονται κάποιο επίπεδο ρουτίνας και δομής από το περιβάλλον τους. «Αυτό δημιουργεί μια μεγάλη αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας στα παιδιά, και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την υγιή συναισθηματική ανάπτυξη», αναφέρει ο Sherkat. Ο καθορισμός ξεκάθαρων ορίων αποτελεί βασικό παράγοντα για τη δημιουργία αυτής της δομής. «Να είστε σαφείς σχετικά με τα όριά σας και να καθορίσετε σαφείς και συνεπείς κανόνες στους οποίους συμφωνούν και οι δύο γονείς», λέει ο Murray. «Μην στρέφετε ποτέ ένα παιδί εναντίον του άλλου γονέα - αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους διαζευγμένους γονείς». Είναι σημαντικό για το παιδί να έχει σωστή σχέση και με τους δύο γονείς.

5. Υγιεινές συνήθειες και επιλογές

Το παιδί από πολύ νωρίς στη ζωή του πρέπει να μάθει να εκτιμάει την αξία και τις θετικές συνέπειες που έχει ο υγιεινός τρόπος ζωής. Η υγιεινή διατροφή και η άσκηση πρέπει να αποτελούν καθημερινές συνήθειες του παιδιού, όπως και η αποφυγή ανθυγιεινών και βλαβερών συνηθειών. Αυτό ξεκινάει από τις επιλογές των γονιών. Για παράδειγμα, την επόμενη φορά που θα πάτε εκδρομή με το παιδί σας μην πάρετε πατατάκια και κρουασάν για κολατσιό, αποφεύγετε να καπνίζετε συνέχεια και απροκάλυπτα μπροστά στο παιδί σας και επιλέξτε να κάνετε μαζί και δραστηριότητες που περιλαμβάνουν σωματική άσκηση.

6. Η δική σας ευτυχία

Ενώ δεν μπορούμε να ελέγξουμε την ευτυχία των παιδιών μας, είμαστε υπεύθυνοι για τη δική μας. Και επειδή τα παιδιά απορροφούν τα πάντα από εμάς, οι διαθέσεις μας έχουν σημασία. Οι ευτυχισμένοι γονείς είναι πιθανό να έχουν χαρούμενα παιδιά, ενώ τα παιδιά των γονέων με κατάθλιψη υποφέρουν κατά δύο φορές περισσότερο από τον μέσο όρο από κατάθλιψη, όπως παρατηρεί ο Murray. Συνεπώς, ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για τη συναισθηματική ευημερία του παιδιού σας είναι να αποζητήσετε τη δική σας: να βρείτε χρόνο για ξεκούραση, χαλάρωση και γενικά να κάνετε πράγματα που σας ευχαριστούν και σας κάνουν να αισθάνεστε όμορφα. Ανανεώστε και καλλιεργήστε τη σχέση σας με το/ τη σύζυγό σας. «Αν οι γονείς έχουν μια πραγματικά υγιή και ευτυχισμένη σχέση», λέει ο Murray, «η ευτυχία του παιδιού συχνά ακολουθεί φυσικά». Επίσης εκτιμήστε τα θετικά που έχετε στη ζωή σας και μάθετε στο παιδί σας την ευγνωμοσύνη και να έχει μία θετική και αισιόδοξη άποψη για τη ζωή, ακόμα κι αν δεν είναι όλα ρόδινα. Όταν είστε εσείς οι ίδιοι χαρούμενοι και αισιόδοξοι, μπορείτε να διδάξετε και στα παιδιά σας την χαρά και την αισιοδοξία.

7. Γνώση των δικαιωμάτων, των προνομίων και των υποχρεώσεων
«Η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ των δικαιωμάτων και των προνομίων τους» είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός ευτυχισμένου παιδιού, αναφέρει ο Sherkat. «Τα παιδιά πρέπει πάντα να αισθάνονται ότι τα αγαπημένα τους πρόσωπα θα προστατεύσουν τα δικαιώματά τους και ένα ευτυχισμένο παιδί είναι εκείνο που διδάσκεται ότι τα προνόμια κερδίζονται». Επίσης είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να διδαχτούν σχετικά με τις υποχρεώσεις που έχουν ή θα έχουν όσο μεγαλώνουν, τις ευθύνες τους και πόσο σημαντικό είναι να τις φέρνουν εις πέρας.

8. Αξίες

Μάθετε από πολύ νωρίς στα παιδιά σας τι αξίζει περισσότερο στη ζωή, τι είναι ουσιαστικό, ποιοτικό. Περάστε του τις αξίες της αγάπης, της φιλίας, της αλληλεγγύης, της εντιμότητας, της αγάπης για τον κόσμο τη φύση και τα ζώα, τον σεβασμό, την ευγένεια και όλα αυτά που θα το κάνουν ένα καλό και σωστό άνθρωπο. Φυσικά αυτές τις αξίες τα παιδιά δεν πρέπει να τις ακούνε απλά από τους γονείς, αλλά να τις βλέπουν στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά των γονέων τους.

9. Κοινωνικοποίηση και εγκαθίδρυση σωστών σχέσεων

Κανείς δεν αρνείται ότι η κοινωνικοποίηση του παιδιού είναι σημαντική - αλλά πόσοι γονείς ξοδεύουν πραγματικά χρόνο για να διδάξουν στα παιδιά πώς να συσχετίζονται σωστά με άλλους; Μπορεί να ξεκινήσει με την ενθάρρυνση των παιδιών να συναναστρέφονται, να μοιράζονται και να συμπεριφέρονται με ευγένεια και καλοσύνη βοηθώντας τα έτσι να αναπτύξουν την ενσυναίσθηση. Μάθετε στα παιδιά την έννοια της φιλίας αντί της εχθρικότητας, της εμπιστοσύνης και της ενθάρρυνσης αντί της καχυποψίας και του φόβου, του ευγενούς συναγωνισμού αντί του υπερβολικού ανταγωνισμού, του μοιράσματος αντί του εγωκεντρισμού και της ζήλιας, της αλληλεγγύης αντί του ατομικισμού και της εκμετάλλευσης. Αυτό όχι μόνο δημιουργεί βασικές κοινωνικές δεξιότητες και κάνει τα παιδιά σας καλύτερους ανθρώπους, οι έρευνες επίσης δείχνουν μακροπρόθεσμα ότι η εγκαθίδρυση υγιών και ασφαλών κοινωνικών σχέσεων τα κάνει πιο ευτυχισμένα.

10. Αγάπη για τη φύση και τα ζώα
Ο Δρ Murray προτείνει να δίνουμε την ευκαιρία στα παιδιά να βρίσκονται όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα στη φύση. Ο καθαρός αέρας και η σωματική δραστηριότητα καθαρίζουν το μυαλό και μπορούν να αναζωογονήσουν το πνεύμα ενός παιδιού. Επιπλέον, η κατοχή φυτών στο σπίτι αυξάνει το επίπεδο ευτυχίας και συμβάλλει στην ταχύτερη ανάκαμψη από την ασθένεια. «Τα κατοικίδια ζώα αποτελούν επίσης πηγή ευτυχίας και αισιοδοξίας», λέει ο Murray και τα συμβάλλει επίσης στη σωματική υγεία, όπως και στο να ωριμάσει το παιδί, να γίνει πιο υπεύθυνο και να σέβεται όλα τα όντα του κόσμου.

11. Ειλικρίνεια και επαφή με την πραγματικότητα με προσεκτικό τρόπο

Τα παιδιά δεν τα φέρνει ο πελαργός, τα κάνουν η μαμά και ο μπαμπάς που αγαπιούνται και κάνουν έρωτα, το ηλικιωμένο σκυλάκι δεν έφυγε στην εξοχή, έφυγε από τη ζωή. Πλέον πολλές έρευνες και μελέτες έχουν αποδείξει, ότι το να προσπαθούμε να κρατάμε τα παιδιά σε ένα ουτοπικό σύννεφο μακριά από την πραγματικότητα και την πραγματική ζωή, δεν τα βοηθάει να ωριμάσουν, να γίνουν υπεύθυνα, να κοινωνικοποιηθούν και να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο. Όσο καλό κάνουν τα παραμύθια στο παιδί τόσο τους κάνει καλό παράλληλα και η επαφή με την πραγματικότητα. Φανταστείτε πόσο μεγάλο θα είναι το σοκ και το τραύμα για έναν άνθρωπο που ως τα 18- 20 έχει μεγαλώσει σε ένα παραμυθένιο κόσμο και ξαφνικά ανακαλύπτει την πραγματική ζωή και τη σκληρή πραγματικότητα. Μην μένετε σιωπηλοί ή τους δίνετε ψεύτικες ή παραποιημένες απαντήσεις όταν σας κάνουν ερωτήσεις για το θάνατο, το σεξ, τη φτώχεια, την αρρώστεια, την κακία και το έγκλημα. Δώστε προσεκτικές, απλές αλλά ειλικρινείς απαντήσεις (ανάλογες βέβαια με την ηλικία του κάθε παιδιού) που θα τους λύσουν τις απορίες χωρίς όμως να χρησιμοποιήσετε προσβλητικές λέξεις ή ανατριχιαστικές λεπτομέρειες που μπορεί να τους δημιουργήσουν άγχος, στεναχώρια ή περαιτέρω περιέργεια. Επίσης, η επαφή τους με τη σκληρή πραγματικότητα πρέπει να γίνεται με πολλή προσοχή. Τα βίαια ή σκληρά τηλεοπτικά προγράμματα ή παιχνίδια μπορούν να δημιουργήσουν άγχος και ανησυχία. «Τα μικρά παιδιά χρειάζονται τη διαβεβαίωση ότι οι γονείς μπορούν να τα φροντίσουν, ώστε να μπορούν να τα προστατεύσουν», λέει ο Murray. «Όταν δει κάτι βίαιο, εξηγήστε στο παιδί σας ότι, ναι, συμβαίνουν κακά πράγματα, αλλά ότι εσείς που το αγαπάτε μπορείτε να το προστατεύσετε από αυτά».

Ανεξάρτητα από τα γονίδια, η δημιουργία ενός ευτυχισμένου και αισιόδοξου περιβάλλοντος στο σπίτι μεταφράζεται σε ένα ευτυχισμένο παιδί. Δεν υπάρχει μαγικό ραβδί που θα κάνει το παιδί σας "τέλειο", αλλά η ευτυχία αρχίζει από τους γονείς. Τα παιδιά μεγαλώνουν παρατηρώντας τους γονείς τους και οι ευτυχισμένοι γονείς διδάσκουν τα παιδιά πώς μπορούν να έχουν επίσης μια ευτυχισμένη ζωή.

ΠΗΓΕΣ:

Bob Murray, MBA, Ph.D., συγγραφέας του βιβλίου «Raising an Optimistic Child» Shirin Sherkat Psy.D., συγγραφέας, ομιλητής και ιδρυτής του " Create Happy Kids ", 

"Αν" του Ράντιαρντ Κίπλινγκ 

Αν μπορείς να κρατάς το κεφάλι ψηλά όταν γύρω σου όλοι

τον εαυτό τους εχάσαν δειλά, και για τούτο μαζί σου τα βάζουν,

στον εαυτό σου αν μπορείς να 'χεις πίστη όταν όλοι για σένα αμφιβάλλουν

μα κι αδιάφορος να 'σαι κι ορθός στις δικές τους μπροστά αμφιβολίες,

αν μπορείς να υπομένεις χωρίς ν' αποστάσεις ποτέ καρτερώντας,

ή μπλεγμένος με ψεύτες, μακριά να σταθείς, αν μπορείς απ' το ψέμα

κι αν γενείς μισητός, να μη δείξεις στρατί στο δικό σου το μίσος,

κι ούτε τόσο καλός να φανείς κι ούτε τόσο σοφά να μιλήσεις,

αν μπορείς να ονειρεύεσαι δίχως να γίνεις του ονείρου σου σκλάβος,

αν μπορείς να στοχάζεσαι δίχως τη σκέψη να κάνεις σκοπό σου,

αν μπορείς την λαμπρήν ανταμώνοντας Νίκη ή τη μαύρη φουρτούνα,

να φερθείς με τον ίδιο τον τρόπο στους δυο κατεργάρηδες τούτους,

αν μπορείς να υποφέρεις ν' ακούς την αλήθεια που ο ίδιος σου είπες,

στρεβλωμένη από αχρείους, να γενεί μια παγίδα για ηλίθιους ανθρώπους,

ή αν τα όσα η ζωή σού έχει δώσει αντικρίσεις συντρίμμια μπροστά σου,

κι αφού σκύψεις, ν' αρχίσεις ξανά να τα χτίζεις με σκάρτα εργαλεία,

αν μπορείς να σωριάσεις μαζί τ' αγαθά και τα κέρδη σου όλα,

κι αν τολμήσεις με μια σου ζαριά όλα για όλα να παίξεις

και να χάσεις τα πάντα και πάλι απ' την πρώτη σου αρχή να κινήσεις,

και να μην ψιθυρίσεις ποτές ούτε λέξη για τα όσα έχεις χάσει,

κι αν μπορείς ν' αναγκάσεις με βία, την καρδιά σου, τα νεύρα, το νου σου,

να δουλέψουν για σέναν ακόμα κι αφού τσακιστούνε στο μόχθο,

και ν' αντέξεις σ' αυτό σταθερά όταν τίποτε εντός σου δεν θα 'χεις

άλλο εξόν απ' τη θέληση που όρθια θα κράζει σε τούτα «Κρατάτε»,

αν μπορείς να μιλάς με τα πλήθη κι ακέριος στο ήθος να μένεις,

ή αν βρεθείς με ρηγάδες χωρίς τα μυαλά σου να πάρουν αέρα,

κι αν ποτέ, ούτε οι φίλοι ούτε οι εχθροί να σε κάνουν μπορούν να πονέσεις,

τον καθένα αν ζυγιάζεις σωστά και κανέναν πιο πρόσβαρα απ' άλλον,

αν μπορείς να γεμίζεις το αμείλιχτο ένα λεφτό της κάθε ώρας

στην αξία των εξήντα μοιραίων δευτερόλεφτων της διαδρομής του,

τότε θα 'ναι όλη η Γη σα δικιά σου, ως και κάθε που υπάρχει σε τούτη,

και —περισσότερο ακόμα— θε να 'σαι ένας άνθρωπος πλέριος, παιδί μου.