ΣΧΙΖΟΤΥΠΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η σχιζότυπη διαταραχή της προσωπικότητας είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σοβαρό κοινωνικό άγχος, διαταραχή σκέψης, παράνοια, ψευδαίσθηση, παροδική ψύχωση και συχνά ασυνήθιστες πεποιθήσεις. Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή έχουν μεγάλη δυσκολία στη διατήρηση στενών σχέσεων με τους ανθρώπους, κυρίως επειδή πιστεύουν ότι κάνουν αρνητικές σκέψεις απέναντί ​​τους. Οι ιδιαίτεροι τρόποι ομιλίας και οι περίεργοι τρόποι ένδυσης είναι επίσης συμπτώματα αυτής της διαταραχής. Οι άνθρωποι με σχιζότυπη διαταραχή μπορεί να αντιδρούν με παράξενο τρόπο στις συνομιλίες, να μην ανταποκριθούν ή να μιλούν στον εαυτό τους.

Συχνά ερμηνεύουν τις καταστάσεις παράξενα ή έχουν ασυνήθιστο νόημα για αυτούς. Συνήθεις είναι επίσης οι παραφυσικές και δεισιδαιμονικές πεποιθήσεις. Αυτοί οι άνθρωποι συχνά απευθύνονται σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας για άγχος ή κατάθλιψη και όχι για την ίδια τη διαταραχή τους. Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή συνήθως εμφανίζουν παραμορφωμένη σκέψη, συμπεριφέρονται παράξενα και αποφεύγουν την οικειότητα. Έχουν συνήθως λίγους, αν υπάρχουν, στενούς φίλους και δε νιώθουν άνετα με τους άλλους ανθρώπους, παρόλο που μπορεί να παντρευτούν και να εργάζονται. Η διαταραχή, η οποία εμφανίζεται περίπου στο 3% του γενικού πληθυσμού και συχνότερα στους άνδρες, εμφανίζεται από την πρώιμη ενηλικίωση και μπορεί να επιδεινώσει το άγχος και την κατάθλιψη.

Ο όρος " σχιζότυπος" επινοήθηκε για πρώτη φορά από τον Σάντορ Ράντο το 1956 ως συντομογραφία του "σχιζοφρενικού φαινοτύπου ".

Αιτίες

Η αιτία της σχιζότυπης διαταραχής της προσωπικότητας είναι άγνωστη, αλλά υπάρχει αρκετά μεγάλη κληρονομικότητα. Η σχιζότυπη διαταραχή της προσωπικότητας είναι διαταραχή του "φάσματος της σχιζοφρένειας ". Τα ποσοστά της σχιζότυπης διαταραχής της προσωπικότητας είναι πολύ υψηλότερα στους συγγενείς των ατόμων με σχιζοφρένεια απ' ό, τι στους συγγενείς των ατόμων με άλλες ψυχικές ασθένειες ή με συγγενείς χωρίς ψυχικές ασθένειες. Η συνειδητοποίηση του κινδύνου, όπως το οικογενειακό ιστορικό σχιζοφρένειας, μπορεί να επιτρέψει την έγκαιρη διάγνωση.

Η παραμέληση ή η κακοποίηση και η δημιουργία ψυχικών τραυμάτων  από την οικογένεια κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης σχιζότυπης διαταραχής της προσωπικότητας. Μεγαλώνοντας τα παιδιά συνήθως μαθαίνουν να ερμηνεύουν τα κοινωνικά συναισθήματα και να ανταποκρίνονται κατάλληλα, αλλά για άγνωστους λόγους αυτή η διαδικασία δεν λειτουργεί καλά για τα άτομα με αυτή τη διαταραχή.

Συμπτώματα

Σύμφωνα με το DSM- 5 τουλάχιστον πέντε από τα ακόλουθα συμπτώματα πρέπει να είναι παρόντα: 

·         ιδέες αναφοράς

·         περίεργες πεποιθήσεις ή μαγική σκέψη

·         ασυνήθιστες αντιληπτές εμπειρίες

·         περίεργη σκέψη και ομιλία

·         παρανοϊκή σκέψη

·         ακατάλληλη ή περιορισμένη έκφραση συναισθήματος

·         παράξενη συμπεριφορά ή εμφάνιση

·         έλλειψη στενών φίλων και υπερβολικό κοινωνικό άγχος που δεν μειώνεται και προέρχεται από την παράνοια

Αυτά τα συμπτώματα δεν πρέπει να εμφανίζονται μόνο κατά τη διάρκεια μιας άλλης διαταραχής με παρόμοια συμπτώματα (όπως διαταραχή σχιζοφρένειας ή κάποια διαταραχή του φάσματος του αυτισμού).

Θεραπείες

Οι άνθρωποι με σχιζότυπη διαταραχή σπάνια ξεκινούν θεραπεία για τη διαταραχή τους, τείνουν όμως να αναζητήσουν βοήθεια για συμπτώματα κατάθλιψης. Μερικοί μπορεί να βοηθηθούν με αντιψυχωσικά φάρμακα, αλλά η ψυχοθεραπεία είναι προτιμότερη στις περισσότερες περιπτώσεις. Οι άνθρωποι με τη διαταραχή που έχουν σοβαρά προβλήματα λειτουργικότητας μπορεί να χρειαστούν νοσηλεία για να τα αντιμετωπίσουν και να βελτιώσουν την κοινωνικοποίησή τους. Συνήθως δεν δείχνουν συχνά σημαντική πρόοδο.  Οι κοινωνικές συνέπειες της ψυχικής διαταραχής που αφορούν την ικανότητα ενός ατόμου να λειτουργεί σε κοινωνικά και επαγγελματικά περιβάλλοντα μπορεί να είναι καταστροφικές. Η περιεκτική θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Ψυχοθεραπεία

Η συμπεριφορική τροποποίηση, μια προσέγγιση της γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας, μπορεί να επιτρέψει στους ασθενείς με σχιζότυπη διαταραχή της προσωπικότητας να θεραπεύσουν κάποιες από τις περίεργες σκέψεις και συμπεριφορές τους. Η αναγνώριση των δυσλειτουργικών συμπεριφορών παρακολουθώντας βιντεοκασέτες και οι συνεδρίες με έναν θεραπευτή για την βελτίωση του τρόπου ομιλίας είναι δύο αποτελεσματικές μέθοδοι θεραπείας.

Πρόγνωση

Το αποτέλεσμα ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα αυτής της χρόνιας διαταραχής της προσωπικότητας.

ΠΗΓΕΣ:

American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition

National Institutes of Health: National Library of Medicine

National Mental Health Association